Evaporatör Nedir?

Evaporatör Nedir? Evaporatör Çeşitleri Nelerdir? sorusuna bu kavramı duyup da merak edenler için bir açıklama getirelim. Soğutma sistemlerinde bulunan bir parçanın adı “buharlaştırıcı” veya “evaporatör” olarak tanımlanır. Bununla birlikte, “soğutma serpantini” de denir. Buharlaştırıcı, soğutma sistemi içinde, soğutucu akışkanın sıvı olarak girdiği ve buharlaştıktan sonra gaz halinde çıktığı bölümdür. Soğutucu akışkan, evaporatörün kanallarına girdiğinde ısıyı, soğutulan maddeden ya da ortamdan soğurur ve aynı zamanda ısıyı ortamdan absorbe ederken kaynamaya başlayarak buharlaşır. Bu işlemlerin sonucunda, evaporatör tüm sistemin genel amacı olan soğutmayı gerçekleştirir.

Evaporatör Çeşitleri Nelerdir?

Evaporatör nedir sorusunun cevabını verdikten sonra, evaporatör çeşitlerine de değinmek gerekir. Soğutma sistemlerinde, kullanıcıların ihtiyaçlarına cevap vermek amacıyla farklı evaporatör türleri geliştirilmiştir. Bunlar arasında vantilatörlü, serpantinli veya cebri konveksiyonlu tip evaporatör en yaygın olarak kullanılır. Ek yeri olmayan boru tesisatı, iki metal plaka arasına yerleştirilir ve plakalar arasındaki boşlukta vakum oluşturularak soğutma sağlanır. Ayrıca, bu plakalar gruplanarak soğutucunun seri akışını sağlayan raflar halinde de monte edilebilir.

Evaporatörlerin kullanım alanları nelerdir?

Plakalı tip evaporatörler, seri üretim yerlerinde küçük buzdolapları, dondurucuları ve soda kaynakları gibi ihtiyaçları karşılamak için yaygın olarak kullanılır. Aynı zamanda, soğuk depo mahallerinin tesisinde de kümeler halinde kullanılabilir. Soğutucu akışkan boruları, kullanım ihtiyacına göre seri veya paralel şekilde bağlanabilir. Plakalı tip evaporatörler, soğuk muhafazalı kamyon ve gemi depolarında da kullanılabilir ve soğutulmuş ve dondurulmuş gıda muhafazası için de kullanılır. Çıplak borulu serpantin, hava veya sıvıların soğutulması için kullanılan küçük evaporatörlerdir. Çelik boru, amonyak kullanılan sistemlerdeki evaporatörlerde veya büyük evaporatörlerde kullanılır.

Bir soğutma sistemi içindeki evaporatör serpantininin yüzeyine ince bir hava tabakası yapışır. Bu hava tabakası, ısı transferi işlemini yavaşlatarak iletim kaybına neden olur. Bunun üstesinden gelmek için yüzey alanını arttırmak gerekir. Bunun için evaporatör borularına kanatçık eklenir. Kanatçıklar ısı transferi içinde daha fazla yüzey alanı sağlarken, hava tabakasını bertaraf etmez.

İletim kaybının başka bir çözüm yolu, havanın evaporatör boyunca hızlı hareket etmesini sağlayacak bir fan veya vantilatör kullanmaktır. Serpantinin tasarımına göre, fan havalı serpantinin hareketini indüklenmiş hava veya zorla sirküle edilen hava ile sağlar. Fan kullanımı hava akışını ve havadan serpantinin içindeki soğutucuya olan ısı transferini arttırır çünkü çok miktarda hava serpantinin yüzey alanıyla temas edecektir.

Birçok serpantin üreticisi, ısı transferi ünitelerini şaşırtmalı boru dizileri şeklinde tasarlamıştır. Bu şekilde, bir vantilatör kullanımıyla hava hacminin, boru yüzeyi veya ona bağlı kanatçıklarla daha fazla teması sağlanır. Serpantindeki hava hareketi ya mekanik ya da indüklenmiş olarak sağlanır ve bu sonucunda, daha fazla havanın, serpantin içindeki soğutucuya belli bir sürede bırakması sağlanır. Sıvı soğutmalı serpantinler, hava soğutmalı serpantinler gibi kullanım ve uygulama alanlarına göre farklı şekillerde tasarlanır. Sıvılar ve metaller arasındaki ısı transferi, hava ve metaller arasındaki ısı transferinden daha fazladır. Bu nedenle, benzer koşullarda, bir sualtı serpantinin, bir hava soğutmalı serpantinin birkaç katı ısı çekme kapasitesi vardır.